گروه ایرنا زندگی - بهداشت حرفه‌ای یا سلامت شغلی یا سلامت کار شاخه‌ای است از علم بهداشت و عبارتست از شناسائی، ارزیابی و کنترل عوامل زیان آور موجود در محیط کار به همراه یکسری مراقبتهای بهداشتی درمانی به منظور سالمسازی محیط کار و حفظ سلامت نیروی کار.
۲۸ آوریل (۸ اردیبهشت) توسط سازمان بین‌المللی کار به عنوان روز جهانی بهداشت حرفه ای و ایمنی محیط کار اعلام شده است. این روز فرصت مناسبی است تا اذهان عمومی نسبت به موضوع بهداشت و ایمنی محیط کار حساس شوند و ضمن ارج نهادن به زحمات کارکنان بایستی به فراهم آوردن زمینه‌های علمی، پژوهشی و کاربردی برای شناسایی مخاطرات شغلی، اجرای روش‌های صحیح کنترل و ارتقای سطح سلامت نیروی انسانی اقدام کرد.
روز جهانی ایمنی و سلامت شغلی در واقع یک فعالیت سالیانه بین المللی برای نهادینه کردن کار سالم و ایمن در سرتاسر جهان است. برگزاری این مراسم یک بخش مهم از استراتژیهای جهانی سازمان بین المللی کار برای ارتقای ایمنی و سلامت شغلی در همه محیط های کاری است که باعث ارتقای آگاهی های مردم و همچنین افزایش امنیت و سلامت در محیط کار می شود.
هدف کلی بهداشت حرفه‌ای
نگهداری و بهبود حداکثر سلامت جسمی، روانی و اجتماعی کارکنان مشاغل مختلف از طریق پیشگیری از خطرات تهدید کننده سلامت کارگران، مطالعه شرایط نامناسب محیط کار و اثرات سوء آن بر تندرستی آنان است. کارشناسان بهداشت حرفه‌ای که در این زمینه فعالیت دارند، با شناختی که ازمحیط کار، فرآیندهای کاری، خطرات وعوامل زیان‌آور محیط کار، ونیز تاثیراتی که این عوامل بر سلامت شاغلین می‌گذارند، از طریق بررسی، ارزیابی، اندازه گیری وکنترل عوامل زیان آورمحیط کار، درصدد سالم سازی و بهسازی محیط کاربرمی آیند. بنابراین از این طریق باعث کنترل بیماری‌ها، عوارض و آسیب‌های شغلی و در نهایت تامین سلامت شاغلین می‌گردند.
در این روز ضروری است که به یکی از چالش‌های جدی و روزافزون دنیای کار یعنی «استرس شغلی» توجه ویژه‌ای داشته باشیم. استرس شغلی به عنوان یک وضعیت روانی، ناشی از فشارهای متنوع محیط کار، می‌تواند تأثیرات منفی قابل توجهی بر سلامت جسمی و روانی کارکنان داشته باشد. با توجه به تغییرات سریع در دنیای کار و رشد روزافزون انتظارات، شناسایی و مدیریت این فشارها امری حیاتی است.
استرس شغلی، همه‌گیرتر از آنچه فکر می‌کنید
استرس شغلی می‌تواند ناشی از عوامل متعددی باشد. یکی از اصلی‌ترین عوامل، فشارهای بالای کاری است که به دلیل رقابت شدید و انتظارات غیرواقعی ایجاد می‌شود. همچنین، عدم تعادل بین کار و زندگی شخصی، فقدان مدیریت موثر زمان، و محیط‌های کاری منفی و پرتنش می‌توانند به افزایش استرس شغلی کمک کنند. در برخی مشاغل، حضور در شرایط بحرانی و عدم حمایت کافی از سوی مدیریت نیز می‌تواند به احساس نارضایتی و استرس منجر شود.
استرس شغلی نه تنها بر سلامت روانی تأثیرگذار است، بلکه می‌تواند موجب بروز مشکلات جسمی از جمله بیماری‌های قلبی، سردردهای میگرنی، و اختلالات گوارشی شود. همچنین، این وضعیت می‌تواند منجر به افت بهره‌وری، کاهش کیفیت کار، و افزایش غیبت‌های غیرموجه شود. در نتیجه، سازگاری با استرس شغلی نه تنها برای سلامت فردی، بلکه برای کارایی سازمان نیز ضروری است.
اگرچه بهترین راهکارها برای مقابله با استرس شغلی شامل ایجاد فرهنگ سازمانی مثبت، تمرکز بر حمایت‌های اجتماعی، و فراهم کردن برنامه‌های آموزشی در زمینه مدیریت استرس است. باید کارفرمایان به ترویج توازن بین کار و زندگی شخصی توجه داشته باشند. ارائه فضاهای آرامش، مشاوره‌های روانشناختی، و برنامه‌های ورزشی همگی می‌توانند به کاهش استرس شغلی کمک کنند.
براساس گزارشی که در یورونیوز منتشر شده است نتایج یک مطالعه جدید نشان می دهد، چالش‌های سلامت روان در میان جمعیت شاغل در جهان رو به افزایش است.این تحقیق نشان می‌دهد که کارکنان مشاغل گوناگون سطح بالایی از استرس را به نسبت گذشته تجربه می‌کنند، مرخصی استعلاجی بیشتری می‌گیرند و انتظار حمایت بیشتر از سوی کارفرمایان خود دارند.
نظرسنجی‌هایی که توسط موسسات آکسا AXA و ایپسوس IPSOS در ۱۶ کشور مختلف جهان میان افراد ۱۸ تا ۷۵ سال انجام شده، تصویر نگران‌کننده‌ای از وضعیت رو به وخامت سلامت روان به ویژه در محیط‌های کاری را ارائه می‌کند.
عوامل اصلی استرس شغلی
شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی از کشورهایی مانند بلژیک، چین، فرانسه، آلمان، هنگ‌کنگ، ایرلند، ایتالیا، ژاپن، مکزیک، فیلیپین، اسپانیا، سوئیس، تایلند، ترکیه، بریتانیا و ایالات متحده، عوامل متعدد موثر بر سلامت روان خود را برشمرده‌اند.
این عوامل عمدتا مواردی چون بی‌ثباتی مالی، ناامنی شغلی و مواجهه مداوم با اخبار منفی در رسانه‌ها را شامل می‌شود.
بر اساس این مطالعه، از هر سه شرکت کننده در نظرسنجی، یک نفر گفته است از حداقل یک مشکل سلامت روان رنج می‌برد که افسردگی و اضطراب شایع‌ترین آنهاست؛ این افراد یادآور شده‌اند که بیماری آنها نسبت به سال‌های قبل رو به بهبود نبوده است.
پاتریک کوهن، مدیرعامل بازارهای اروپایی و سلامت در آکسا، حین ارائه این گزارش توضیح می‌دهد که تغییرات آب‌وهوایی و تهدیدات آنلاین نیز به نگرانی‌های سلامت روان دامن زده و باعث افزایش «اضطراب زیست‌محیطی» و احساس شکنندگی بیشتر در افراد شده‌اند.
استرس شغلی و عدم توازن میان کار و زندگی
این نگرانی‌ها در میان جمعیت شاغل نیز منعکس شده است، به طوری که استرس مرتبط با کار و مشکل در ایجاد تعادل بین کار و زندگی از عوامل اصلی تأثیرگذار بر سلامت روان آنها ذکر شده است.
پاتریک کوهن می‌گوید: «بیش از نیمی از افراد شاغل که ما مورد بررسی قرار دادیم، طی دو هفته گذشته سطح استرسی بالاتر از حد متوسط را گزارش کرده‌اند.»
وی افزود که بیش از یک چهارم کارمندان شرکت کننده در نظرسنجی، سال گذشته به دلایل مرتبط با سلامت روان مرخصی استعلاجی گرفته‌اند.
این مطالعه نشان می‌دهد که مرخصی‌های استعلاجی به دلیل مشکلات سلامت روان در حال افزایش است و در سال ۲۰۲۴ میلادی حدود ۲۷ درصد از کل مرخصی‌های استعلاجی را به خود اختصاص داده است؛ این میزان چهار درصد بیشتر از سال ۲۰۲۳ گزارش شده است. در فرانسه، سلامت روان در حال حاضر علت اصلی مرخصی‌های استعلاجی بلندمدت است.
از جمله مهم‌ترین پیامدهای استرس شغلی که در این مطالعه برجسته شده‌اند می‌توان به مشکلات خواب، اختلال در تمرکز یا تصمیم‌گیری و علائم جسمی مانند سردرد و تنش عضلانی اشاره کرد.
تخمین زده می‌شود که افسردگی و اضطراب، سالانه منجر به از دست رفتن حدود ۱۲ میلیارد روز کاری در سراسر جهان شود.
جوانان قربانیان اصلی بحران سلامت روان
وضعیت در میان جوانان ۱۸ تا ۲۴ ساله بحرانی‌تر است. مرخصی استعلاجی مرتبط با سلامت روان در این گروه سنی به ۴۲ درصد می‌رسد.
به موجب نتایج این تحقیق، ۸۵ درصد از بزرگسالان جوان، حتی به صورت خفیف، به طور بالقوه تحت تأثیر اضطراب، استرس یا افسردگی قرار داشته‌اند.
کوهن در این خصوص خاطرنشان کرد: «این آمار واقعاً تکان‌دهنده است و شاهدیم که شکاف نسلی بسیار نگران‌کننده‌ای در سلامت روان وجود دارد و بزرگسالان جوان بسیار بیشتر تحت تأثیر قرار می‌گیرند.»
مدیرعامل بازارهای اروپایی و سلامت در آکسا افزود که این روند در سال‌های گذشته نیز مشهود بوده و به نظر می‌رسد در حال تشدید شدن است.
۴۴ درصد از بزرگسالان جوان اذعان دارند که در حال حاضر با یک بیماری روانی دست و پنجه نرم می‌کنند؛ رقمی که ۱۲ درصد بیشتر از میانگین جمعیت عمومی است.
این مطالعه همچنین نشان می‌دهد که جوانان به طور ویژه تحت تأثیر دو عامل «استفاده بیش از حد از شبکه‌های اجتماعی» و «احساس تنهایی و انزوا» قرار دارند.
بیش از نیمی از بزرگسالان جوان (۵۲ درصد) اشاره کرده‌اند که شبکه‌های اجتماعی بر سلامت روان آنها تأثیر منفی گذاشته است، در حالی که این رقم در جمعیت عمومی ۳۶ درصد از افراد را تشکیل می‌دهد.
نیاز به حمایت بیشتر در محیط کار
نتایج تحقیق نشان می‌دهد که در چنین شرایطی، شرکت‌ها باید حمایت‌های لازم را از کارکنان خود به عمل آورند.
نیلز رایش، مدیرعامل سلامت جهانی آکسا می‌گوید: «انتظار عمومی از سوی کارکنان وجود دارد که در محل کار از آنها حمایت شود، در حالی که شکافی بین آنچه احساس می‌شود و آنچه مورد نیاز است، به وضوح قابل مشاهده است.»
در حالی که ۴۷ درصد از پرسش‌شوندگان گفته‌اند که شرکت آنها سیاست‌های خاصی برای حمایت از سلامت روان کارکنان در پیش گرفته است، ۵۲ درصد افراد اظهار داشتند که آرزو می‌کنند شرکت‌شان چنین حمایت‌هایی را ارائه دهد.
به گفته نیلز رایش، مدیرعامل سلامت جهانی آکسا: «وقتی کارفرمایان راه‌حل‌هایی ارائه می‌دهند و گفتگو درباره این موضوع را آغاز می‌کنند، می‌توانند تفاوت واقعی و معناداری برای کارکنان خود رقم بزنند و در عین حال با مشکلات موجود در زمینه غیبت از کار و کاهش بهره‌وری مقابله کنند.»
نظر شما